Wyprysk żylakowy, znany również jako wyprysk podudzi (eczema cruris; stasis dermatitis), jest chorobą skóry atakującą dolne partie nóg. Najczęściej występuje u osób z chorobami żył (w niewydolności żylnej lub przy słabym krążeniu krwi w kończynach dolnych). Dochodzi wówczas do osłabienia zastawek żylnych i cofania się krwi, powstaje zastój, a nagromadzona krew zaczyna przenikać do skóry. Schorzenie to może być prekursorem bardziej problematycznych chorób, takich jak owrzodzenia żylne czy stwardniające zapalenie tkanki podskórnej. Z tego też powodu powinno ono być leczone oraz stale monitorowane przez flebologa – lekarza specjalizującego się w chorobach żył i układu krążenia.

Czynniki ryzyka wyprysku żylakowego

Choroba ta zdecydowanie częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Dotyka głównie osoby z osłabionym krążeniem, zwykle powyżej 50 roku życia. Innymi czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia tego schorzenia są: żylaki, otyłość, siedzący tryb życia, zastoinowa niewydolność serca, niewydolność nerek, wielokrotne ciąże, wysokie ciśnienie krwi, operacje na żyłach czy stwierdzone już wcześniej zakrzepy krwi w nogach.

Objawy wyprysku żylaków

Pierwszym zauważalnym objawem jest obrzęk w okolicach kostek. Szczególnie odczuwalny i widoczny staje się wieczorem lub po dłuższym czasie w pozycji stojącej. Stan ten poprawie ulega podczas spoczynku nocnego. Wczesne objawy obejmują także występowanie pomarańczowo-brązowych przebarwień na skórze. Na nogach uwidaczniają się żylaki. Do pozostałych objawów zalicza się:

• ból
• swędzenie
• owrzodzenia
• małe, białe blizny
• suchość skóry
• uczucie ciężkości
• wypadanie włosów w okolicy kostek i goleni

Nieleczony wyprysk może przesunąć się wyżej, do łydki. Na wierzchu stóp i podudziu pojawiają się owrzodzenia w postaci otwartych ran.

Leczenie i rozpoznanie wyprysku żylakowego

Po zauważeniu niepokojących zmian należy udać się do lekarza rodzinnego. Często jest on w stanie postawić wstępną diagnozę już po samej rozmowie z pacjentem i wyglądzie skóry. Jeśli przypadek jest wątpliwy i wymaga dokładniejszego rozeznania, pacjenta kieruje się do poradni specjalistycznej. Lekarzem ściśle skupiającym się na leczeniu chorób żył jest flebolog.

Przy stawianiu diagnozy lekarz bierze pod uwagę takie czynniki jak: umiejscowienie zmian w obrębie dolnej części podudzia, zmiany troficzne (inaczej zmiany skórne) oraz występowanie zastoju krwi żylnej.

Leczenie głównie opiera się na eliminowaniu przyczyny i przyjmuje różne formy. Może obejmować:

• podawanie leków wpływających na poprawę krążenia krwi w kończynach dolnych (są to głównie pochodne flawonowe)
• zastosowanie maści z antybiotykami, okładów odkażających, kortykosteroidów, kremów regenerujących i nawilżających
• stosowanie antybiotykoterapii doustnej w przypadku stwierdzenia nadwrażliwości skóry na leczenie miejscowe
• stosowanie pończoch uciskowych zmniejszających obrzęk
• regularną aktywność fizyczną
• trzymanie nóg ponad linią serca (elewacja kończyn)
• unikanie bogatych w sól pokarmów
• operacyjne leczenie żylaków.

Czas trwania choroby jest długi, liczony w miesiącach, a nawet latach. Prawidłowo leczony wyprysk podudzi ustępuje, jednak w miejscu owrzodzeń pojawiają się blizny. Schorzenie charakteryzuje się skłonnością do nawrotów. Mogą się one pojawić pod wpływem urazów mechanicznych czy zakażeń bakteryjnych.

Każdy niepokojący objaw wskazujący na chorobę żył kończyn dolnych powinien być skonsultowany z lekarzem. Wczesne wykrycie wyprysku żylakowego pozwala nie tylko ułatwić proces leczenia. Najważniejszym aspektem wczesnej diagnozy jest leczenie i zapobieganie schorzeniu, które zignorowane mogłoby doprowadzić nawet do stanu zagrożenia życia.