Pręty gwintowane bardzo szeroko stosuje się w budownictwie, na przykład we wszelkich konstrukcjach drewnianych, stalowych i innych. Z pewnością warto poznać bliżej te użyteczne wyroby – tym razem od strony nieco bardziej technicznej.
Pręty gwintowane – ogólna charakterystyka
Pręty gwintowane to specyficzne wyroby hutnicze, których długość znacznie przekracza wartość przekroju. Ich produkcja opiera się na procesie walcowania lub przeciągania półproduktu metalowego. Jedną z cech wyróżniających te wyroby jest duża sztywność, powodująca, że bardzo trudno je zdeformować. Wykonane mogą być one z najróżniejszych materiałów, lecz najpowszechniejsze są te tworzone ze stali nierdzewnej. Jest to oczywiście dość naturalne, gdyż stal nierdzewna odznacza się wysokim stopniem wytrzymałości na działanie nawet ekstremalnych warunków, co pozwala z kolei zachować solidność konstrukcyjną. Szczególnie istotne jest to podczas wykorzystywania ich w miejscach bezpośrednio odpowiadających za szeroko rozumiane bezpieczeństwo, czyli na przykład w silnikach samochodowych oraz lotniczych. Pamiętajmy jednak, że zawsze dane właściwości mechaniczne będą określone przez konkretny materiał produkcyjny. Pomocne w oznaczaniu i odczytywaniu są też poszczególne ich klasy. I tak – klasy w zakresie od 4.6 do 6.8 oznaczają, że pręt został wyprodukowany ze stali nisko lub średniowęglowej. W przypadku stali dodatkowo hartowanej będzie to klasa 8.8. Wytrzymałość określona wartością 10.9 oznacza stal niskowęglową z dodatkiem boru, manganu, chromu lub hartowaną stal średniowęglową i odpuszczaną. Najwyższe oznaczenie w klasie 12.9 oznacza z kolei hartowaną stal niskowęglową (wzbogaconą jeszcze o chrom, nikiel, molibden lub wanad). Oczywiście bardzo ważną częścią każdego pręta jest też gwint.
Gwinty w prętach i nie tylko
Nazwa gwintu pochodzi od niemieckiego słowa Gewinde. Są to stosunkowo niewielkie nacięcia umieszczone na walcowej, lub stożkowej powierzchni. Ich podstawowy podział obejmuje gwinty zewnętrzne oraz wewnętrzne (odpowiednio GZ oraz GW). Ich działanie jest bardzo proste i polega na tym, że obrotowy ruch gwintu zewnętrznego powoduje przesuwanie się względem elementu z dopasowanym gwintem wewnętrznym, co potocznie nazywane jest po prostu wkręcaniem. Standardowo do ich klasyfikacji używa się miary metrycznej, oznaczanej symbolem M, po którym następuje już oznaczenie średnicy gwintu wyrażone w milimetrach. Kiedy natomiast dany gwint można zaliczyć do nieco bardziej niestandardowych, to dodatkowo w oznaczeniu umieszcza się też skok gwintu. Gwinty podzielić można jeszcze ze względu na przeznaczenie, z uwagi na kształt, sposób skręcania, skok gwintu oraz na krotność. Na koniec warto jeszcze dodać, że na samych prętach gwintowanych można zaobserwować również pewne kolory, które ułatwiają szybkie zidentyfikowanie materiału i określenie na ich podstawie właściwości oraz wytrzymałości na danym wyrobie. Oczywiście z uwagi na panujące standardy oznaczenia te musiały zostać zunifikowane i dlatego klasyfikacja danych kolorów odpowiadających za poszczególne grupy prętów określają normy DIN 976-1:2002 oraz EN ISO 898-1.
